W Światowym Dniu Sprawiedliwości Społecznej SOS Wioski Dziecięce apelują do gmin
o pomoc w walce z wykluczeniem społecznym dzieci z rodzin w kryzysie.
Jak wynika z Raportu „SOS Rodzinie”, opublikowanego dziś przez SOS Wioski Dziecięce, zmiany w polskim systemie opieki społecznej, zwłaszcza świadczenie 500 plus, przyniosło wiele pozytywnych zmian polskim rodzinom. Jednak, samo świadczenie finansowe, w ocenie ekspertów Stowarzyszenia, nie jest wystarczające. By poprawić sytuację dzieci żyjących w rodzinach zagrożonych rozpadem, dotkniętych niezaradnością czy zmagających się z przemocą i uzależnieniami konieczny jest dalszy intensywny rozwój profilaktyki rodzinnej przynajmniej w co drugiej gminie w Polsce.
Mimo pomocy finansowej państwa oraz zmian w polityce rodzinnej: m.in. Program 500+, Karta Dużej Rodziny, Dobry Start, w Polsce nadal są ponad 73 tysiące dzieci, które przebywają w pieczy zastępczej, ta liczba to tyle osób ile mieszka w polskim mieście średniej wielkości. Z raportu GUS z 2017 roku, wynika, że nadal co 11 dziecko w Polsce żyje w biedzie. Na mapie Polski jest także nadal wiele takich miejsc, gdzie mieszkają rodziny, które nie radzą sobie z wyzwaniami dnia codziennego i nie zapewniają swoim dzieciom bezpiecznego środowiska rozwoju. Jednak liczby tych dzieci nie znamy.
Z opublikowanego przez MRPiPS w 2017 roku „Przeglądu systemów wsparcia rodzin”[1] wynika, że „o 9% zmniejszyła się liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w porównaniu do roku poprzedniego”. Analiza danych wykazała, że we wszystkich 16 województwach nastąpił spadek liczby rodzin korzystających ze świadczeń. Przy 6% spadku liczby rodzin w skali kraju, liczba rodzin z dziećmi zmniejszyła się o 12%”.
Jak zaobserwowali eksperci Stowarzyszenia, to, że rodzina nie korzysta ze świadczeń finansowych pomocy społecznej, że poprawiła jej się sytuacja finansowa, nie świadczy o tym, że dobrze funkcjonuje. A gdy rodzina źle funkcjonuje, najbardziej cierpią dzieci.
– Sama poprawa sytuacji finansowej rodziny nie wystarczy.- mówi Barbara Rajkowska dyrektor Krajowy Stowarzyszenia. Z rodziną w kryzysie, trzeba po prostu być. Poradzić na co warto wydać pieniądze z nagle większego domowego budżetu. Trzeba motywować rodziców do tego by chcieli zmienić swoje życie, by przerwali krąg wyuczonej bezradności, którą niektórzy z nich odziedziczyli po swoich rodzicach czy dziadkach, by zerwali z ewentualnym nałogiem, znaleźli i utrzymali pracę, by nauczyli się jak być wystarczająco dobrymi rodzicami, jak wychowywać własne dzieci.
Programy Umacniania Rodziny „SOS Rodzinie”, działają w 6 lokalizacjach: Siedlcach, Lublinie, Koszalinie, Karlinie, Biłgoraju i Kraśniku, pod opieką ma 430 rodzin w których żyje 1145 dzieci. W tych rodzinach wciąż istnieje potrzeba codziennego wsparcia, by prawa dzieci były chronione, by mogły bezpiecznie się rozwijać oraz by ich rodzice dorośli i stali się samodzielni – to główne założenia działalności Programu, prowadzonego przez Stowarzyszenie już od 10 lat. Jej najważniejszym celem jest umacnianie rodziny.
Zaniedbanie, odrzucenie i brak wiary we własne możliwości. To tylko niektóre z przeciwności, z którymi zmagają się tysiące dzieci toczących nierówną walkę z życiem. Właśnie pomoc im oraz ich rodzinom jest istotą pracy sześciu zespołów ludzi tworzących Programy – SOS Rodzinie. Pomagają stawiać czoło problemom, wyzwaniom dnia codziennego, czasem są potrzebni, by po prostu wysłuchać.- mówi Anna Bielecka Dyrektor ds. Rozwoju Programów w Stowarzyszeniu SOS Wioski Dziecięce w Polsce, współautorka raportu.
Cel: rozwój profilaktyki w co drugiej gminie w Polsce
Pracownicy Programów „SOS Rodzinie” docierają do małych wiosek, w których czasem nie ma zasięgu telefonów komórkowych, dostępu do Internetu, skąd jest daleko do przystanku. W takich niewielkich wioskach stajemy się ważną częścią społeczności, a co najważniejsze, pomagamy zmieniać codzienne życie dzieci. – dodaje Anna Bielecka. Jesteśmy przekonani, że w co drugiej, o ile nie w każdej gminie Polski, potrzebne są miejsca dziennego wsparcia dla dzieci.”
Z danych Stowarzyszenia wynika, że większość rodzin, która trafia do Programu „SOS Rodzinie” (58,7%) charakteryzuje się niewydolnością wychowawczą, 13% rodzin spożywa alkohol w sposób ryzykowny, a 17% w sposób nadmierny. Rodziny korzystają najczęściej z doradztwa psychologicznego lub psychoterapii oraz doradztwa pracowników socjalnych (odpowiednio 49,9% i 29,5%).
Obecnie, programy „SOS Rodzinie” prowadzone są w Lublinie, w mieście i w gminie Biłgoraj (jedna z najbiedniejszych gmin ściany wschodniej Polski), w środowiskach popegeerowskich w województwie zachodniopomorskim, w gminach Karlino i Biesiekierz a także w Koszalinie. Stowarzyszenie prowadzi swoją działalność również w sąsiedztwie stolicy Polski, w gminach Skórzec i Domanice. Z kolei najmłodszy program wystartował w Kraśniku w 2018 roku. Stowarzyszenie apeluje więc do gmin, które potrzebują pomocy w umacnianiu rodzin, by zgłaszały się do organizacji i nawiązały z nią współpracę.
Lepiej zapobiegać niż leczyć
Informacja Rady Ministrów o realizacji w 2017 roku ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej pokazują, że w Polsce przeciętny czas pracy asystenta rodziny z Gminnego czy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej z rodziną wynosi 8-15 miesięcy. Z danych wynika również, że ok. 45% rodzin, z którymi pracuje asystent osiąga założone cele. A jak wygląda to w Stowarzyszeniu? Kluczowym założeniem programów SOS Rodzinie jest zindywidualizowana pomoc rodzinie, pomoc oparta na możliwościach rodziny i jej aktywnym uczestnictwie, które prowadzą rodzinę do samodzielności.
„Kolokwialnie mówiąc, dajemy rodzinie wędkę a nie rybę, nie pomagamy doraźnie pakując paczkę na święta czy finansowo, gdy nie starcza do pierwszego. Szukamy w samej rodzinie motywacji do zmiany, umacniamy, pracujemy na zasobach to wymaga czasu, bo rodziny, którym pomagamy nie tylko doświadczają różnych problemów, ale też często dziedziczą je od kilku pokoleń w swoich rodzinach – mówi Łukasz Łagód, Doradca ds. Programu Umacniania Rodziny „SOS Rodzinie”, współautor raportu.
Jak piszą autorzy raportu „SOS Rodzinie”, utrwalenie zmiany jaka zachodzi w rodzinach trwa średnio od 3 do 5 lat. Długotrwałe wsparcie daje lepsze wyniki. Program funkcjonuje już 10 lat i dzięki pomocy Stowarzyszenia 78 % rodzin, które go opuściły jest samodzielnych. Co oznacza, że mogą bezpiecznie funkcjonować bez wsparcia organizacji, a dzieci z tych rodzin nie są już zagrożone wykluczeniem społecznym.
Więcej informacji o Raporcie SOS Rodzinie na stronie www.sosrodzinie.org
[1] https://www.gov.pl/web/rodzina/przeglad-systemow-wsparcia-rodzin