Od 2004 roku podatnicy w Polsce mogą przekazywać swój 1% podatku na wybrany przez siebie cel charytatywny, społeczny, służący dobru ogółu. Wszelkie kwestie przekazania 1% podatku od dochodów uregulowane są w ustawie o PIT. Ale uwaga – tak było dotychczas! Jak jest teraz? Od 1 stycznia 2023 r. rząd wprowadza zmiany związane z podatkiem na Organizacje Pożytku Publicznego.
Obniżka podatku dochodowego od osób fizycznych, znaczne podniesienie kwoty wolnej od podatku, jak również obniżenie stawki PIT z 17% do 12% w progu podatkowym do 120 tys. zł spowoduje zmniejszenie się ilości środków, które zostaną przekazane na Organizacje Pożytku Publicznego. Nie trzeba się długo zastanawiać i kalkulować, by dojść do wniosków, że znacząco zmniejszy to efektywność i realizowane cele przez organizacje, które niosą pomoc najbardziej potrzebującym. Dlaczego? Środki przekazywane tym sposobem na organizacje pożytku publicznego nie rozkładają się w równomierny sposób. Organizacji w Polsce które otrzymują środki z 1 a teraz 1,5% podatku jest ok. 10 tys. Kilkadziesiąt najbardziej znanych i rozpoznawanych oraz posiadających subkonta podopiecznych, otrzymuje kwotę o wartości ok. ¾ pełnej puli środków przekazanych do rozdysponowania.
Na objęcie niższą stawką podatku będą mogły liczyć osoby, którym dochody nie przekroczą 120 tys. zł w skali roku. Pierwszy próg podatkowy obniżono z 17% do 12%, co przełoży się na przekazanie 1% podatku na Organizacje Pożytku Publicznego, gdyż ta kwota ostatecznie będzie niższa. Zmiany te zostały wprowadzone od 1 lipca 2022 r. i obejmują także składkę zdrowotną oraz rezygnację z ulgi, dla tzw. klasy średniej.
Polski Ład 2.0 z dnia 12 maja 2022 r. wskazywał, że jeżeli kwota przekazana na cele Organizacji Pożytku Publicznego w ramach 1% miałaby być niższa niż w roku poprzednim, organizacje otrzymywałyby wyrównanie z części podatku dochodowego, które przypada budżetowi państwa. Mechanizm wyrównujący kwotę miał opierać się o indeksowanie średniookresowej dynamiki wartości produktu krajowego brutto oraz algorytm. Sposób ten był bardzo skomplikowany i zaproponowano odejście od mechanizmu wyrównującego a uznano za korzystne i zgodne z prawem zwiększenie wsparcia OPP z 1% do 1,5% podatku.
Zmiany te zawarte są w projekcie Polskiego Ładu 2.0 z dnia 9 czerwca 2022 r.
Warto wspomnieć, że podatnik może wskazać konkretny cel statutowy organizacji, na który chce przekazać swoje środki, np. ratowanie życia konkretnej osoby czy wsparcie konkretnej placówki, jednak nie jest on wiążący dla organizacji. Ponadto, nie jest obowiązkowe przekazanie pełnej wartości 1,5% podatku. Tę wartość można odpowiednio zmniejszyć, jeżeli podatnik chce przekazać jedynie np. 0,7% swojego podatku.
Deklarację podatkową można złożyć do 2 maja 2023 r., a w przypadku spóźnienia się ze złożeniem deklaracji, podatnik traci możliwość przekazania 1,5% podatku.
Prognozowane dane wskazują szacunkowo, ze w 2023 r. wpływy z przekazywanego 1% podatku na OPP zmniejszą się o ok. 20%. Od 2023 r. podatnicy mają możliwość przekazania już nie 1% a 1,5% podatku od dochodów już za rok rozliczeniowy 2022. Podatnik indywidualnie – tak jak dotychczas wybiera bliską sercu Organizację Pożytku Publicznego z listy, na którą chce przekazać kwotę pochodzącą z jego rocznego zeznania podatkowego PIT. Jeśli jej nie przekaże na szczytny cel i tak zostanie mu odliczona i przekazana na rzecz Skarbu Państwa.
Uściślając, podatnik nic nie straci, a ma bezpośredni wpływ, do kogo trafią jego pieniądze i na jaki szczytny cel.
Tekst przygotowany we współpracy z Aleksandrą Pilipiuk / Prawo Małego Biznesu
